Serebral Palsi
Tanımı, nedenleri, tipleri ve eşlik eden sorunlar
Mine Çalışkan

Serebral palsi (SP), hareket ve vücudun duruş bozukluğudur. Serebral palsinin kelime anlamı beyin felcidir.
İnsan vücudu beynin emri altındadır. Hareket etme, düşünme, konuşma gibi tüm faaliyetleri beynin farklı bölgeleri denetler. Beynin sol yarımküresi vücudun sağ tarafından, sağ yarımküre ise vücudun sol tarafından sorumludur; iki yarımküre arasındaki madde (korpus kallozum) yarımküreler arasındaki iletişimi sağlar. Serebral palsi, kaslarımızı kullanmamızı sağlayan ve hareketlerimizi kontrol eden beyin kısımlarının harabiyeti sonucu gelişir.
SP sadece bir hastalığa işaret etmez, birbirinden farklı bir grup hastalık tablosunu anlatır, ancak hareket bozukluğu temel bulgudur. Bazen öğrenme güçlüğü, zekâ geriliği, havale, görme ve işitme problemleri de eşlik edebilir.
İlerleyici bir hastalık değildir, ancak sinir sisteminin olgunlaşmasıyla birlikte zaman içinde bazı değişiklikler görülebilir.
Gelişmiş ülkelerde görülme sıklığı 1000 canlı doğumda 1.5-2.5’dir.

Serebral Palsinin Nedenleri Nelerdir?
Doğumdan önce, doğum sırasında ya da sonrasında (ilk 5 yaşta) yaşanan olumsuz olaylar serebral palsiye neden olabilir. Beyindeki hasar ne kadar fazla ise serebral palsi de o oranda ciddi seyreder.
Doğum sırasında yaşanan zorluklar, gelişmiş ülkeler açısından SP’nin ilk sıradaki nedenlerinden değildir. Ancak ülkemizde gebelik takiplerinin yeterli yapılamaması, doğumların olumsuz koşullarda gerçekleşmesi gibi faktörler SP’nin önde gelen nedenlerini teşkil etmektedir. Erken doğan bebekler (preterm/prematüre) zamanında doğanlara göre daha fazla serebral palsi riski altındadır, dikkatli izlenmeleri gerekir.
Bazen de tüm incelemelere karşın serebral palsinin ortaya çıkma nedeni saptanamaz.

Serebral palsiye yol açan nedenler:
– Anne karnında geçirilen enfeksiyonlar (mikrobik hastalıklar)
– Gebelikte ilaç ve alkol kullanımı
– Gebelikte yetersiz beslenme
– Plasentanın (eşin) erken ayrılması veya göbek kordonunda sorun olması
– Ciddi preterm (erken) doğum -özellikle beyin kanaması geçirenler-
– Düşük doğum ağırlığı
– Doğum sırasında bebeğin beynine yeterli oksijen gitmemesi
– Anne ile bebek arasında kan uyuşmazlığı
– Çoğul gebelikler (ikiz, üçüz)
– Bebekte ciddi sarılık
– Menenjit (beyin zarının iltihabı)
– Beyin kanamaları
– Boğulma
– Kafa travması
– İnme (herhangi bir nedenle vücudun bir tarafının kullanılamaması)